وحدت مکاتب و پلورالیسم

در دنیا و در تاریخ بشر فقط دو راه وجود دارد: حق و باطل. و این همه راه های باطل همگی یک ماهیت دارند و در اصول شان با هم وحدت دارند تنها تعبیرات و الفاظ شان متفاوت است.

باید به طرفداران پلورئالیسم و هرمنوتیک مطلق، حق داد. زیرا آنان به خوبی دریافته اند که همۀ راه ها و مکاتب شان در واقع چندان فرقی با هم ندارند پس نباید نسبت به یکی اصرار بورزند و باید به همۀ آن ها به یک اندازه ارزش دهند. و واقعاً این بینش شان در مورد راه های شان درست و صحیح است براستی هر کسی (غیر از شیعه ولایتی) با پلورئالیسم و هرمنوتیک مطلق، مخالفت کند، حرف کاملاً بیهوده ای گفته است. حتی در عرصۀ راه های مختلف باطل، پوپریسم صحیح ترین و ارزشمند ترین بینش است «علم آن است که ابطال پذیر باشد». یعنی «راه آن است که ابطال پذیر باشد».

پس از مطالعه کتاب «حدس ها و ابطال ها»ی پوپر دیدم که همه سخنان و به اصطلاح مکتب پوپر عبارت است از یک بیت از اشعار ابوالعلای معرّی که می گوید:

امّاالیقین فلایقین انّما                                 اقصی اجتهادی ان اظنّّ و اَحدسا

اما یقین، پس هیچ یقینی نیست.                         نهایت کوشش من این است که گمان و حدس به دست آورم.

(نمی گویم پوپر مبانی اندیشه ای اش را از ابوالعلا به سرقت برده که کار همیشگی غربیان است).

وقتی که جریان علوم انسانی در غرب به جائی رسید که ابوالعلا هزار سال پیش رسیده بود و هر گونه امکان تحصیل یقین، نفی گردید، پلورئالیسم و هرمنوتیک مطلق، گریز ناپذیر است. وقتی باید تعجب کرد که پیرو یا پیروان یک راه باطل، پلورئالیسم یا هرمنوتیک مطلق را ، رد کرده باشند مانند عرفان بازان ما.

 
منبع: مقاله : پرستش اسماء الله

برچسب‌ها: پلورالیسم